ნას­რა­ლა და­ი­ბა­და 64 წლის წინ ბე­ი­რუ­თის მახ­ლობ­ლად ლტოლ­ვილ­თა ბა­ნაკ­ში. სწავ­ლობ­და ერაყ­ში და სა­ბო­ლო­ოდ, სწო­რედ იქ და­უ­ახ­ლოვ­და ირა­ნე­ლებს. 32 წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ის ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და “ჰეზ­ბო­ლას”, მსოფ­ლი­ო­ში ყვე­ლა­ზე ბო­როტ ტე­რო­რის­ტულ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას, რო­მე­ლიც იბ­რძო­და ის­რა­ე­ლის, ამე­რი­კი­სა და ცი­ვი­ლი­ზა­ცი­ის წი­ნა­აღ­მდეგ.

ჰეზ­ბო­ლას გე­ნე­რა­ლუ­რი მდი­ვა­ნი ჰა­სან ნას­რა­ლა ათწლე­უ­ლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ის­რა­ე­ლის ყუ­რა­დღე­ბის ცენ­ტრშია. 27 სექ­ტემ­ბერს ის­რა­ელ­მა და­ი­წყო მისი ლიკ­ვი­და­ცი­ის ფარ­თო­მას­შტა­ბი­ა­ნი მცდე­ლო­ბა ბე­ი­რუთ­ში “ჰეზ­ბო­ლას” შტაბ-ბი­ნა­ზე თავ­დას­ხმით. იმ სა­ღა­მოს, IDF სპი­კერ­მა თქვა, რომ გარ­დაც­ვა­ლე­ბის და­დას­ტუ­რე­ბას რამ­დე­ნი­მე დღე უნდა და­ვე­ლო­დოთ. თუმ­ცა, 28 სექ­ტემ­ბერს დი­ლით ნას­რა­ლა ოფი­ცი­ა­ლუ­რად ლიკ­ვი­დი­რე­ბუ­ლად გა­მო­ცხად­და!

ვინ არის შეიხ ნას­რა­ლა და რა­ტომ გა­და­წყვი­ტა ის­რა­ელ­მა მისი გა­ნად­გუ­რე­ბა?

64 წლის ნას­რა­ლა “ჰეზ­ბო­ლას” ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და 1992 წლი­დან, მისი წი­ნა­მორ­ბე­დის შეიხ აბას მუ­სა­ვის მკვლე­ლო­ბის შემ­დეგ. იგი ით­ვლე­ბა აგ­რე­სი­ულ და ქა­რიზ­მა­ტულ ლი­დე­რად და მჭერ­მე­ტყვე­ლად. თა­ვი­სი მოღ­ვა­წე­ო­ბის პე­რი­ოდ­ში მან გა­ხა­და ჰეზ­ბო­ლა, რო­გორც წამ­ყვა­ნი ძალა ლი­ბან­ში და რა­დი­კა­ლუ­რი ის­ლა­მის სამ­ყა­რო­ში.

მუ­სავ­თან მე­გობ­რო­ბა

ნას­რა­ლა სამ­ხრეთ ლი­ბა­ნი­დან ღა­რი­ბი ში­ი­ტუ­რი ოჯა­ხის მე­ცხრე ვაჟი იყო. ჯერ კი­დევ ბავ­შვო­ბა­ში და­ინ­ტე­რეს­და ის­ლა­მით და დიდ დროს უთ­მობ­და წმინ­და წიგ­ნე­ბის შეს­წავ­ლას. ლი­ბან­ში სა­მო­ქა­ლა­ქო ომის და­წყე­ბის­თა­ნა­ვე ის ოჯახ­თან ერ­თად დაბ­რუნ­და ლტოლ­ვილ­თა ბა­ნა­კი­დან ბე­ი­რუთ­ში მშობ­ლე­ბის მშობ­ლი­ურ სო­ფელ­ში, სა­დაც გახ­და ში­ი­ტუ­რი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის ამა­ლის წევ­რი. მე­ჩე­თის სტუმ­რებს შო­რის ის გა­მო­ირ­ჩე­ო­და რე­ლი­გი­უ­რი წიგ­ნე­ბის შეს­წავ­ლის გა­ტა­ცე­ბით. მას მფარ­ვე­ლობ­და რე­გი­ო­ნის ერთ-ერთი წამ­ყვა­ნი რე­ლი­გი­უ­რი ლი­დე­რი. 16 წლის ასაკ­ში ნას­რა­ლა გაგ­ზავ­ნეს სე­მი­ნა­რი­ა­ში ნა­ჯაფ­ში, ერაყ­ში ში­ი­ტე­ბის წმინ­და ქა­ლაქ­ში. მისი მენ­ტო­რი გახ­და მუ­სა­ვი და და­მე­გობ­რდნენ.

1978 წელს მუ­სა­ვი და ნას­რა­ლა სხვა ლი­ბა­ნელ სა­სუ­ლი­ე­რო პი­რებ­თან ერ­თად გა­იქ­ცნენ ერა­ყი­დან სა­დამ ჰუ­სე­ი­ნის რე­ჟი­მის რეპ­რე­სი­ე­ბის ში­შით. ისი­ნი დაბ­რუნ­დნენ ლი­ბან­ში, სა­დაც ნას­რა­ლამ და­ი­წყო ის­ლა­მის შეს­წავ­ლა და სწავ­ლე­ბა მუ­სა­ვის მიერ ბა­ალ­ბეკ­ში გახ­სნილ სე­მი­ნა­რი­ა­ში. მის­მა ქა­რიზ­მამ და ჟინ­მა აა­მაღ­ლა მისი პრო­ფი­ლი და და­ეხ­მა­რა მას ბევ­რი სტუ­დენ­ტი­სა და თაყ­ვა­ნის­მცემ­ლის მო­პო­ვე­ბა­ში.

1982 წელს ლი­ბან­ში ომის და­წყე­ბის შემ­დეგ, სი­რი­ამ ქვე­ყა­ნა­ში და­უშ­ვა რამ­დე­ნი­მე ასე­უ­ლი ირა­ნე­ლი რე­ვო­ლუ­ცი­უ­რი გვარ­დი­ის (IRGC) აქ­ტი­ვის­ტი და მათ და­ი­წყეს ლი­ბა­ნის ის­ლა­მურ რეს­პუბ­ლი­კად გა­დაქ­ცე­ვის პრო­ცე­სი. მუ­სა­ვის შემ­დეგ ნას­რა­ლამ და­ტო­ვა ამა­ლის მოძ­რა­ო­ბა და შე­უ­ერ­თდა IRGC-ს. მალე ბე­ქა­ას ხე­ო­ბა­ში მოქ­მე­დი ძა­ლე­ბის მე­თა­უ­რად და­ი­ნიშ­ნა. ირა­ნე­ლე­ბის მხარ­და­ჭე­რით ლი­ბა­ნელ­მა ში­ი­ტებ­მა ჩა­მო­ა­ყა­ლი­ბეს ახა­ლი სტრუქ­ტუ­რა, სა­ხე­ლად “ჰეზ­ბო­ლა”.

IDF-თან ბრძო­ლის წლე­ბი “ჰეზ­ბო­ლას” ფორ­მი­რე­ბის პე­რი­ო­დად იქცა. ნას­რა­ლა თა­ვი­დან­ვე იყო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის დამ­ფუძ­ნებ­ლებ­სა და ლი­დე­რებს შო­რის. შემ­დეგ მან და­ი­წყო სამ­ხედ­რო და რე­ლი­გი­უ­რი ლი­დე­რის პო­ზი­ცი­ის გან­მტკი­ცე­ბა და 1987 წელს ჩა­ა­ტა­რა რამ­დე­ნი­მე წარ­მა­ტე­ბუ­ლი ოპე­რა­ცია ამა­ლის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის წი­ნა­აღ­მდეგ. ლი­ბან­ში დაბ­რუ­ნე­ბის შემ­დეგ “ჰეზ­ბო­ლას” და ამალს შო­რის კონ­ფლიქ­ტი გა­ნახ­ლდა და ერთ-ერთი ბრძო­ლის დროს, ნას­რა­ლა და­იჭ­რა. მომ­დევ­ნო წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ნას­რა­ლა “ჰეზ­ბო­ლას” ერთ-ერთი წამ­ყვა­ნი სამ­ხედ­რო ლი­დე­რი გახ­და და მისი უმაღ­ლე­სი ორ­გა­ნოს, შუ­რას საბ­ჭოს შე­უ­ერ­თდა. ამ პე­რი­ოდ­ში ჰეზ­ბო­ლა გა­ი­ყო პრო-სი­რი­ულ და პრო­ი­რა­ნულ ფრაქ­ცი­ე­ბად. 1991 წელს, სი­რი­ა­სა და ირანს შო­რის მო­ლა­პა­რა­კე­ბე­ბის შემ­დეგ, მუ­სა­ვი (სი­რი­ის ეგი­დით) და­ი­ნიშ­ნა ჰეზ­ბო­ლას გე­ნე­რა­ლურ მდივ­ნად. ირან­მა უპა­სუ­ხა თა­ვი­სი მო­კავ­ში­რის ნას­რა­ლას პო­ზი­ცი­ე­ბის გაძ­ლი­ე­რე­ბით.

სა­სიკ­ვდი­ლო თავ­დას­ხმე­ბი და ტე­რო­რი უსაფრ­თხო­ე­ბის ზო­ნა­ში

1992 წელს IDF-მ გა­ა­ნად­გუ­რა მუ­სა­ვი. ნას­რა­ლამ და­ი­კა­ვა მისი თა­ნამ­დე­ბო­ბა და მას შემ­დეგ ის “ჰეზ­ბო­ლას” მე­თა­უ­რი გახ­და. მისი ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბით ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ამ გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლა სა­პა­სუ­ხო თავ­დას­ხმე­ბი ის­რა­ე­ლის და ებ­რა­უ­ლი სა­მიზ­ნე­ე­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ მთელს მსოფ­ლი­ო­ში, რო­მელ­თა­გან ყვე­ლა­ზე ძლი­ე­რი იყო თავ­დას­ხმა ის­რა­ე­ლის სა­ელ­ჩო­სა და ებ­რა­უ­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ცენ­ტრზე ბუ­ე­ნოს-აი­რეს­ში, რა­მაც ათე­უ­ლო­ბით ადა­მი­ა­ნი იმ­სხვერ­პლა.

ნას­რა­ლას ლი­დე­რის სტა­ტუ­სი სე­რი­ო­ზუ­ლად გა­მო­ი­ცა­და 1997 წელს, რო­დე­საც ჰეზ­ბო­ლას წევ­რე­ბის ჯგუფ­მა მისი პირ­ვე­ლი გე­ნე­რა­ლუ­რი მდივ­ნის, შეიხ სუბ­ჰი ალ-ტუ­ფა­ი­ლის ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბით გა­მო­ა­ცხა­და “მში­ერ­თა რე­ვო­ლუ­ცია”. ეს იყო პრო­ტეს­ტი იმი­სა, რომ “ჰეზ­ბო­ლამ” და­ი­წყო ლი­ბა­ნე­ლი ში­ი­ტე­ბის მი­მართ სო­ცი­ა­ლუ­რი ვალ­დე­ბუ­ლე­ბე­ბის თა­ვი­დან აცი­ლე­ბა და წმინ­და პო­ლი­ტი­კურ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ად იქცა. მაგ­რამ ირა­ნი და სი­რია მხარს უჭერ­დნენ ნას­რა­ლას და მისი ოპო­ნენ­ტე­ბი, რომ­ლე­ბიც კონ­ცენ­ტრირ­დნენ ბა­ალ­ბე­კის მხა­რე­ში, გა­ნა­ი­ა­რა­ღეს და კა­პი­ტუ­ლა­ცია მო­ახ­დე­ნი­ნეს.

მას შემ­დეგ, რაც 1985 წელს IDF-მა და­ტო­ვა ლი­ბა­ნის უმე­ტე­სი ნა­წი­ლი, ნას­რა­ლამ და­ი­წყო თან­მიმ­დევ­რუ­ლი ბრძო­ლა IDF-ისა და Tsadal-ის (სამ­ხრეთ ლი­ბა­ნის პრო-ის­რა­ე­ლის ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი სამ­ხედ­რო ფორ­მი­რე­ბე­ბი) წი­ნა­აღ­მდეგ უსაფრ­თხო­ე­ბის ზო­ნა­ში. ჰეზ­ბო­ლას სამ­ხედ­რო შე­საძ­ლებ­ლო­ბე­ბი ამ ბრძო­ლის დროს გა­ი­ზარ­და და ეს მუ­შა­ობ­და ნას­რა­ლას და მისი კავ­ში­რე­ბის სა­სარ­გებ­ლოდ ირა­ნელ მფარ­ვე­ლებ­თან. მაგ­რამ IDF-ის სამ­ხედ­რო უპი­რა­ტე­სო­ბამ გა­მო­იწ­ვია ჰეზ­ბო­ლას მძი­მე და­ნა­კარ­გე­ბი და სამ­ხედ­რო თვალ­საზ­რი­სით, მისი ქმე­დე­ბე­ბის უმე­ტე­სო­ბა წა­რუ­მა­ტე­ბე­ლი იყო.

მას შემ­დეგ, რაც IDF-მა ლი­ბა­ნი და­ტო­ვა, ნას­რა­ლამ არ და­ას­რუ­ლა კონ­ფლიქ­ტი ის­რა­ელ­თან და თა­ვის გა­მოს­ვლებ­ში თავს და­ეს­ხა ებ­რა­ულ ქვე­ყა­ნას და მის ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბას. მაგ­რამ დე ფაქ­ტო, და­პი­რის­პი­რე­ბის ხა­რის­ხი შემ­ცირ­და და მხო­ლოდ იზო­ლი­რე­ბუ­ლი შე­ტა­კე­ბე­ბი მოხ­და ია­რა­ღის გა­მო­ყე­ნე­ბით, მო­მა­ვა­ლი კონ­ფლიქ­ტის­თვის მო­სამ­ზა­დებ­ლად.

2006 წლის ივ­ლი­სის და­სა­წყის­ში “ჰეზ­ბო­ლას” მებ­რძოლ­თა ჯგუ­ფი თავს და­ეს­ხა IDF-ის პატ­რულს ის­რა­ელ-ლი­ბა­ნის სა­ზღვარ­თან. ბო­ე­ვი­კებ­მა მო­ა­ხერ­ხეს ორი ის­რა­ე­ლე­ლი ჯა­რის­კა­ცის და­ტყვე­ვე­ბა და მათი სწრა­ფად გა­დაყ­ვა­ნა ლი­ბა­ნის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე, ასე­ვე მოკ­ლეს კი­დევ სამი სხვა სამ­ხედ­რო. ამის შემ­დეგ ის­რა­ე­ლის მთავ­რო­ბამ გა­და­წყვი­ტა ლი­ბან­ში ფარ­თო­მას­შტა­ბი­ა­ნი სამ­ხედ­რო ოპე­რა­ცია “ჰეზ­ბო­ლას” წი­ნა­აღ­მდეგ, რო­მელ­საც ლი­ბა­ნის მე­ო­რე ომი ეწო­და.

ამ ომის დროს ნას­რა­ლა მი­წის­ქვე­შეთ­ში წა­ვი­და, მკვლე­ლო­ბის მცდე­ლო­ბის ში­შით. მაგ­რამ მისი სა­ი­დუმ­ლო ად­გი­ლი­და­ნაც კი, ის აგ­რძე­ლებ­და ლი­ბა­ნის სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­თვის შე­ტყო­ბი­ნე­ბე­ბის მი­წო­დე­ბას და ფსი­ქო­ლო­გი­ურ ომს ის­რა­ე­ლის წი­ნა­აღ­მდეგ, გა­მოს­ვლებს აწარ­მო­ებ­და ლი­ბა­ნის ტე­ლე­ვი­ზი­ით.

ნას­რა­ლა და­ქორ­წი­ნე­ბუ­ლია, მისი მე­უღ­ლის სა­ხე­ლია ფა­ტი­მა ია­სი­ნი. ჰყავთ ხუთი შვი­ლი: ჰადი, ზე­ი­ნა­ბი, მო­ჰა­მად ჯა­ვა­დი, მო­ჰა­მად მაჰდი და მო­ჰა­მად ალი. ცოტა ხნის წინ ცნო­ბი­ლი გახ­და, რომ ის­რა­ე­ლის თავ­დას­ხმე­ბის ში­შით მან მე­უღ­ლე და ვა­ჟიშ­ვი­ლი ერაყ­ში გა­ხიზ­ნა. მე­უღ­ლის ფოტო ინ­ტერ­ნეტ­ში არ იძებ­ნე­ბა, ასე­ვე ძა­ლი­ან მწი­რი ინ­ფორ­მა­ცი­აა მის შვი­ლებ­ზე.

მი­მარ­თვა ლიკ­ვი­და­ცი­ამ­დე ერთი კვი­რით ადრე

ამის შემ­დეგ, 2023 წლის ოქ­ტომ­ბრამ­დე ჰეზ­ბო­ლა ირა­ნუ­ლი ია­რა­ღით ია­რაღ­დე­ბო­და და ის­რა­ე­ლის არ­მი­ა­სა და ტე­რო­რის­ტებს შო­რის შე­ტა­კე­ბე­ბი თით­ქმის არ ყო­ფი­ლა. ის­რა­ე­ლის შე­ფა­სე­ბით, ჰეზ­ბო­ლა არ მო­ნა­წი­ლე­ობ­და 7 ოქ­ტომ­ბერს ჰა­მა­სის თავ­დას­ხმის და­გეგ­მვა­ში. მაგ­რამ ამის შემ­დეგ ნას­რა­ლამ გა­და­წყვი­ტა ბრძო­ლა­ში ჩარ­თვა, რო­გორც “პა­ლეს­ტი­ნის დამ­ცველ­მა”. ჰეზ­ბო­ლამ და­ი­წყო ტანკსა­წი­ნა­აღ­მდე­გო რა­კე­ტე­ბის გას­რო­ლა სამ­ხედ­რო ობი­ექ­ტებ­ზე და და­სახ­ლე­ბულ ტე­რი­ტო­რი­ებ­ზე ჩრდი­ლო­ეთ ის­რა­ელ­ში, რა­მაც გა­მო­იწ­ვია ათი­ა­თა­სო­ბით ის­რა­ე­ლე­ლის მა­სობ­რი­ვი ევა­კუ­ა­ცია.

ღა­ზის სექ­ტორ­ში სა­ო­მა­რი მოქ­მე­დე­ბე­ბის ინ­ტენ­სი­ვო­ბის შემ­ცი­რე­ბის პა­რა­ლე­ლუ­რად, ის­რა­ელ­მა თა­ვი­სი სიმ­ძი­მის ცენ­ტრი ჩრდი­ლო­ე­თის­კენ გა­და­ი­ტა­ნა და ნას­რა­ლას შიდა წრი­დან არა­ერ­თი მა­ღა­ლი რან­გის ჰეზ­ბო­ლას მე­თა­უ­რი აღ­მო­ფხვრა. ასე­ვე სულ ცოტა ხნის წინ, მის­ტი­კუ­რად და მას­შტა­ბუ­რად აფეთ­ქდა ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის ათა­სო­ბით აქ­ტი­ვის­ტის პე­ი­ჯე­რე­ბი და რა­ცი­ე­ბი.

ნას­რა­ლა გა­სულ კვი­რას სი­ტყვით გა­მო­ვი­და. მისი თქმით, მტრის ქმე­დე­ბებ­მა გა­დაკ­ვე­თა წი­თე­ლი ხა­ზე­ბი, რაც შე­იძ­ლე­ბა ომის გა­მო­ცხა­დე­ბად ჩა­ით­ვა­ლოს, თუმ­ცა თა­ვად არ გა­მო­უ­ცხა­დე­ბია. მან ასე­ვე გა­ნა­ცხა­და, რომ ის­რა­ე­ლის სას­ჯე­ლი იქ­ნე­ბა “მკაც­რი, მაგ­რამ სა­მარ­თლი­ა­ნი”.

დღეს დი­ლით ნას­რა­ლა ოფი­ცი­ა­ლუ­რად გა­ნად­გუ­რე­ბუ­ლად გა­მო­ცხად­და. ნას­რა­ლა უშუ­ა­ლოდ იყო პა­სუ­ხის­მგე­ბე­ლი უამ­რა­ვი ადა­მი­ა­ნის მკვლე­ლო­ბა­ზე, მათ შო­რის ის­რა­ე­ლე­ლე­ბის, ამე­რი­კე­ლე­ბის, არ­გენ­ტი­ნე­ლე­ბის, საფ­რან­გე­თის მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბის და სხვა­თა.

ის­რა­ე­ლის ქმე­დე­ბე­ბის წყა­ლო­ბით, მსოფ­ლიო ახლა უფრო უსაფრ­თხო ად­გი­ლად იქ­ცე­ვა.